Ban truyền hình đối ngoại Đài truyền hình Việt Nam

Quê việt

Xôi trong văn hóa người Việt

12:21 | 03/03/2020

Nhắc đến ẩm thực Việt, không thể không nhắc đến món Xôi. Xôi đã trở thành món ăn quen thuộc, gắn bó trong cuộc sống thường ngày của người Việt.

Xôi lá sen, đại tiệc đêm giao thừa

Một số bằng chứng mà các nhà nghiên cứu văn hóa thu thập được cho biết, hàng nghìn năm trước, người Việt chưa hề dùng gạo tẻ để nấu cơm, mà chính là gạo nếp, chế biến ra xôi. Bởi đây là sản vật đầu tiên mà người Tày - Thái cổ, người Môn-Khmer sản xuất ra được, cội nguồn của người Việt, người Kinh ngày nay. Do đó, xôi gần như là món ăn chính, thực phẩm chính của người Việt thời xưa. "Cách đây khoảng 40 năm khi chúng tôi đi nghiên cứu thực tế ở các vùng khơ me, thì hầu như tất cả đều ăn xôi, sản lượng lúa gạo của Lào hiện nay chiếm đến hơn 80% là lúa nếp, và người Việt trước đây cũng ăn xôi như vậy, để lại những chứng tích trong thói quen ăn cơm hằng ngày của chúng ta. Ngày xưa xôi, người ta đồ lên và sau đó người ta để lên một cái nông để bốc hơi, sau đó người ta bỏ vào những cái áp nhỏ và người ta dùng tay bốc ăn. Cái đó chúng ta có thể thấy ở người Thái, người khơ me, và các vùng miền núi. Thế thì đến khi ăn gạo, thì chúng ta không cần phải để nguội, nhưng người Việt vào những năm 60 vẫn có thói quen là không ăn cơm nóng, mà người ta xới lên, người ta đổ ra cái rá, để bốc hơi lên thì đó là những cái vang bóng của tục ăn xôi từ xưa. Nhà nghiên cứu văn hóa NGUYỄN HÙNG VỸ cho biết.

Xôi ngày nay dù không còn là thực phẩm chính, nhưng thói quen ăn Xôi của người Việt vẫn chưa hề mất đi. Bất cứ ở phố nào, người ta cũng có thể dễ dàng tìm thấy các hàng xôi. Dù già hay trẻ, thì đây vẫn là món ăn được nhiều người ưa thích. “Một tuần tôi ăn xôi khoảng hai đến ba lần, thường thì ăn xôi nó tiện, nhanh và khá là no”, anh Từ Xuân Sơn, Quận Ba Đình, Hà Nội chia sẻ. Còn theo anh Nguyễn Thành Đăng, Quận Ba Đình, Hà Nội mặc dù hiện nay có rất nhiều loại xôi nhưng anh vẫn thích xôi truyền thống của người Việt Nam: “Mình thích xôi truyền thống hơn, vì ăn nó cũng dễ ăn, các loại chả các kiểu mình không thích lắm”

Xôi ngũ sắc người Tày, Mường, Tây Bắc

Dù là món ăn bình dân, nhưng xôi cũng mang tính biểu tượng trang trọng nên luôn xuất hiện trong các sự kiện trọng đại của người Việt cho đến nay. Lễ mừng thọ, dâng hương cảm tạ trời đất, ông bà, tổ tiên đã sinh thành, không thể thiếu món xôi. Lễ ăn hỏi, cưới xin, cũng không thể thiếu một tráp xôi hay là đĩa xôi trong mâm cỗ mời khách, rồi cả lễ giỗ chạp, cúng rằm, cúng tết…

Đến nay chưa ai ước tính hết được Việt Nam có bao nhiêu loại xôi. Mỗi vùng miền lại có những loại khác nhau, mỗi tiết trời, người ta lại nghĩ ra những cách chế biến khác nhau để bổ trợ cho sức khỏe. Điều đó làm nên sự đa dạng cho nền ẩm thực Việt và cũng tạo nên nét đặc trưng, sự tinh túy của xôi Việt.

Dân dã, nhưng tinh tế, đó là chất riêng của Xôi Việt. Và dù ở thời nào, từ gánh xôi vỉa hè đến những nhà hàng sang trọng, món Xôi đều được người Việt thổi vào đó sự tinh tế, cầu kỳ, tạo nên sức hấp dẫn riêng của ẩm thực Việt.

Theo phóng viên Thục Linh VTV4

Nguồn: VTV4.VTV.VN