Ban truyền hình đối ngoại Đài truyền hình Việt Nam

Văn hóa nghệ thuật

Ngày Xuân đi chợ vùng cao

04:17 | 01/02/2025

Ở chợ phiên Tả Phời – Hợp Thành còn có một khu vực dành riêng cho các loại sản vật núi rừng, từ hoa chuối đỏ chỉ thiên, lan rừng cho tới nấm linh chi, tam thất đen…

Thiếu nữ Mông xuống chợ phiên Bắc Hà. Ảnh: Giàng Seo Pùa/VOV

Nơi vùng cao Tây Bắc, những phiên chợ ngày Xuân đã trở thành một nét văn hóa không thể thiếu của đồng bào các dân tộc nơi đây. Mỗi khi mùa Xuân đến, tại bản làng xa xôi, đồng bào lại tạm gác công việc, cùng nhau xuống chợ phiên. Những chợ phiên không chỉ là nơi mua sắm cho ngày Tết, mà còn là nơi giao lưu văn hóa, điểm hẹn hò của những đôi trai gái.

Chợ phiên Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai, là một trong những phiên chợ đặc sắc nhất của Lào Cai. Những ngày Tết, chợ càng trở nên nhộn nhịp hơn, hấp dẫn hơn với sắc thắm hoa đào, hoa mận, với lá dong, thịt sấy, đũa đỏ... Những mặt hàng đặc trưng của ngày Tết được đồng bào các dân tộc nơi đây mang đến phiên chợ. Ngay từ sáng sớm, khi những triền núi còn mờ sương, bà con đã nô nức lên đường xuống Thị trấn Bắc Hà. Giữa màu trắng của hoa mơ, hoa mận, màu vàng của những nương ngô..., những bộ quần áo rực rỡ sắc màu của đồng bào các dân tộc hiện lên như bức tranh muôn màu nơi vùng cao Tây Bắc.

Hơn 20 năm qua, cứ vào phiên chợ Tết, anh Chấu Seo Chín, xã Thải Giàng Phố, huyện Bắc Hà, lại mang những bó hương ra chợ bán. Đây là loại hương truyền thống không thể thiếu trong ngày Tết của đồng bào Mông nơi đây. Năm nay, anh Chấu Seo Chính mang 100 bó hương ra chợ Tết để bán: “Mong muốn bán hết hương. Chắc là tý nữa sẽ bán hết. Có tiền mua đồ ăn Tết, mua đồ về cho con”.

Bà Lèng Thị Vui, xã Na Hối, huyện Bắc Hà, cho biết: “Ai ở xa cũng phải về chợ Tết, vui hơn. Mua hương thì nói giá bao nhiêu cũng phải mua rồi, không mua thì các cụ không tốt ý. Mua hương không được nói giá thấp hơn nói giá nào phải mua giá đấy thì mới tốt.”

Chợ phiên Bắc Hà họp vào sáng Chủ nhật hằng tuần, nhưng cũng diễn ra vào những ngày cuối năm hoặc đầu năm mới. Phiên chợ không chỉ hấp dẫn bởi những gian hàng Tết, mà còn hút khách bởi những tiết mục nghệ thuật mang đậm màu sắc văn hoá vùng cao. Ông Phạm Thanh Sơn, du khách đến từ Bắc Ninh, chia sẻ: “Cảm thấy rất hạnh phúc khi đến với chợ Bắc Hà, Lào Cai. Người dân rất thân thiện, ăn uống, mua bán, sinh hoạt đều rất thật thà và chân tình. Và có những bản nhạc, lời ca dù thời tiết hơi ẩm ướt nhưng mọi người vẫn cảm thấy rất vui.”

Chợ phiên Tả Phời – Hợp Thành là phiên chợ văn hóa thu hút đông đảo đồng bào thiểu số bản địa cùng người dân, du khách trong nước và nước ngoài đến thưởng thức, mua sắm. Ảnh: An Kiên/VOV

Nằm ở ngoại ô Thành phố Lào Cai, nơi giáp ranh giữa 2 xã Tả Phời và Hợp Thành, phiên họp tại Chợ Tả Phời – Hợp Thành là phiên chợ văn hóa thu hút đông đảo đồng bào thiểu số bản địa cùng người dân, du khách trong nước và nước ngoài đến thưởng thức, mua sắm. Những ngày cuối năm hay đầu năm mới, chợ văn hóa vùng cao Tả Phời – Hợp Thành rất nhộn nhịp, đông đúc, rực rỡ sắc màu. Nơi đây mang nét khác biệt so với các phiên chợ khác bởi nhiều sản phẩm cả năm chỉ xuất hiện đúng dịp này. Bà Vàng Thị Về, dân tộc Giáy, xã Hợp Thành, từ sáng sớm đã mang bánh ra chợ bán. Một gùi đầy, đủ loại bánh chưng đen, chưng xanh, chưng gù; bánh ngô; bánh giày ngọt, giày mặn; bánh vừng đen…: “Bà tự tay làm đấy, làm từ hôm qua, trực cả đêm tới sáng mới xong để kịp mang bán. Ngày thường muốn làm cũng không có thời gian vì còn bận đồng áng.”

Ngồi cạnh bà Về ở một góc chợ là bà Nông Thị Liên, tuổi ngoài 70, vận chiếc áo xẻ nách, đầu đội khăn. Bà Liên mang bán cũng toàn của nhà làm ra, như: bột tro cây núc nác và bột thảo quả để làm bánh chưng đen. Ngoài ra, còn bánh cốm gạo rang và một loại hương to chừng ngón tay út, cột thành từng bó lớn như bắp chuối: “Hương cũng tự tay bà làm, nguyên liệu dùng bột kháo, tăm hương bằng cây mai. Hương của người Giáy to chứ không bé như hương của người Kinh. Mang bán bao giờ cũng thắp sẵn một cây để người qua đường biết là hương cháy tốt.”

Ở chợ phiên Tả Phời – Hợp Thành còn có một khu vực dành riêng cho các loại sản vật núi rừng, từ hoa chuối đỏ chỉ thiên, lan rừng cho tới nấm linh chi, tam thất đen… Chợ phiên Tả Phời – Hợp Thành không chỉ đáp ứng nhu cầu của bà con bản địa, mà còn thu hút rất đông người dân từ các phường trung tâm tìm đến. Bà Trần Thị Thúy, ở Thành phố Lào Cai chia sẻ, dù nhà ở cách khá xa nhưng tuần nào cũng phải đi chợ phiên một lần, nhất là phiên chợ cuối năm và đầu năm. Bà thường đưa cả gia đình đến đây: “Ở đây ngày thường cũng đông nhưng không bằng dịp Tết, với cả Tết có nhiều thứ hơn. Khác với ngoài trung tâm chủ yếu toàn người Kinh thì ở đây là người đồng bào thiểu số”.

Cùng với việc mua sắm, phiên chợ còn lồng ghép nhiều hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ của các dân tộc ở Lào Cai. Không chỉ thúc đẩy kinh tế thị trường, chợ Tả Phời – Hợp Thành – chợ phiên duy nhất trong lòng thành phố Lào Cai còn mang giá trị văn hóa, vừa góp phần bảo tồn nét đẹp truyền thống, vừa thu hút khách du lịch. Đó cũng là những điều quý giá mà mỗi du khách đến đây đều tranh thủ từng phút, từng giây thưởng thức, để rồi rời đi trong vấn vương, nhất là mỗi độ Tết đến, Xuân về.

Nguồn: VOV