Đại diện Phái đoàn Việt Nam phát biểu tại sự kiện thông qua Công ước Hà Nội chiều 24/12/2024 tại Liên hợp quốc. Ảnh: TTXVN

“Công ước Hà Nội”, văn bản pháp lý đầu tiên của Liên Hợp Quốc (LHQ) về chống tội phạm mạng được thông qua bởi Đại hội đồng LHQ vào ngày 24/12/2024 và chính thức được mở ký tại Hà Nội vào ngày 25–26/10/2025, dưới sự đồng chủ trì của Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường và Tổng Thư ký LHQ António Guterres. Sự kiện này không chỉ mở ra một chương mới trong hợp tác toàn cầu về an ninh mạng, mà còn khẳng định vai trò và trách nhiệm của Việt Nam trong chia sẻ trách nhiệm bảo vệ không gian mạng.

Với chủ đề “Chống tội phạm mạng – Chia sẻ trách nhiệm – Bảo đảm tương lai”, lễ mở ký Công ước, với sự tham dự của khoảng 100 quốc gia với hơn 1000 đại biểu, các công ty công nghệ, giới nghiên cứu, tổ chức quốc tế và khu vực, nhấn mạnh bảo vệ không gian mạng không thể là công việc riêng lẻ của một quốc gia.

Chủ đề này cũng trùng với thông điệp của Chủ tịch nước Việt Nam Lương Cường: Không gian mạng là tài sản chung của nhân loại và chỉ có thể bảo vệ hiệu quả nếu các quốc gia hợp tác, chia sẻ trách nhiệm.

Mở ra khung pháp lý và hành động cụ thể

Công ước Hà Nội định hình một khung pháp lý với 9 chương và 71 điều khoản, quy định và hình sự hóa các hành vi tội phạm mạng, như: truy cập trái phép, can thiệp hệ thống, lừa đảo trực tuyến, khai thác trẻ em…, xác lập quyền điều tra, thu thập chứng cứ điện tử, trao đổi quốc tế và hỗ trợ kỹ thuật. Thiếu tá Phạm Quang Huy, cán bộ Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an, cho biết: “Về phạm vi điều chỉnh, Công ước Hà Nội đưa ra những khái niệm về nhiều loại tội phạm mới chưa từng được đề cập trước đây. Ví dụ như các hành vi rửa tiền thông qua tài sản số. Công ước Hà Nội cũng làm rõ các loại dữ liệu điện tử được chia sẻ giữa các quốc gia, gồm: dữ liệu thuê bao, dữ liệu lưu lượng, dữ liệu nội dung và đặc biệt là dữ liệu theo thời gian thực. Đồng thời, công ước thúc đẩy việc xử lý kỹ thuật số trong quá trình tương trợ tư pháp quốc tế.”

Công ước Hà Nội đã mở ra một chương mới, toàn diện hơn, công bằng hơn và từ đó tăng cường kết nối, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm mạng. Thiếu tướng Lê Xuân Minh, Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao, Bộ Công an, khẳng định: “Công ước Hà Nội sẽ là một văn bản pháp lý cao nhất của Liên Hợp Quốc và việc các quốc gia tham gia ký kết và đồng thuận, được phê chuẩn ở cấp quốc gia, sẽ tạo ra một khuôn khổ pháp lý cho tất cả các quốc gia thực hiện. Đồng thời, việc Công ước Hà Nội được ký kết cũng thể hiện rất rõ vai trò, trách nhiệm, nhận thức của những người đứng đầu các quốc gia trong đối phó với mối nguy lớn toàn cầu.”

Việt Nam sẵn sàng đưa các cam kết quốc tế thành hiện thực

Việc LHQ lựa chọn Hà Nội làm nơi mở ký Công ước là sự ghi nhận vai trò uy tín và trách nhiệm của Việt Nam trong xử lý một thách thức an ninh phi truyền thống, đang tác động sâu rộng tới hòa bình ổn định và phát triển trên toàn thế giới.

Đối với Việt Nam, sự kiện này thể hiện Việt Nam sẵn sàng đưa các cam kết quốc tế này thành hiện thực, từ chính sách, luật pháp tới hợp tác quốc tế. Đây là thời điểm Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường năng lực thực thi, đào tạo nhân lực an ninh mạng, và mở rộng mạng lưới hợp tác đa phương, vừa để bảo vệ mình, vừa đóng góp cho cộng đồng quốc tế. Việc tham gia đầy đủ Công ước và các hoạt động liên quan sẽ giúp tạo ra môi trường mạng an toàn hơn, thuận lợi cho phát triển kinh tế số, chuyển đổi số tại Việt Nam. Thứ trưởng Ngoại giao Đặng Hoàng Giang khẳng định: “Khi chúng ta tham gia vào tiến trình này, tham gia vào việc đi đầu, dẫn dắt tiến trình đấu tranh phòng chống tội phạm mạng, thách thức toàn cầu như vậy, thì chúng ta sẽ quy tụ được các nguồn lực, hợp tác về kỹ thuật và cả nhân lực của các quốc gia khác trong phòng chống tội phạm mạng. Qua đó, bảo đảm được môi trường an ninh an toàn hòa bình ổn định cho đất nước để phát triển. Chúng ta cũng sẽ có cơ hội tiếp thu được những kinh nghiệm, những công nghệ của các nước đi trước để ứng phó với các loại tội phạm nguy hiểm này.”

Công ước Hà Nội không chỉ mở ra một khuôn khổ pháp lý toàn cầu về chống tội phạm mạng, mà còn tạo thêm một dấu ấn đối ngoại đa phương quan trọng của Việt Nam, nhất là trong hành trình 48 năm Việt Nam tham gia LHQ. Việc Việt Nam đăng cai lễ mở ký Công ước Hà Nội là lời cam kết mạnh mẽ: Việt Nam không chỉ bảo vệ nội bộ, mà sẽ hợp tác, hỗ trợ quốc tế, và chấp nhận tiêu chuẩn quốc tế trong hành động, vì một không gian mạng an toàn.