Ngày 26/3/2004 Bộ Chính trị ra Nghị quyết 36-NQ/TW về công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN). Vào thời điểm gần 30 năm sau khi chiến tranh kết thúc, công cuộc Đổi mới đã mang lại cho đất nước những thay đổi to lớn về mọi mặt.

Vết thương lòng do chiến tranh gây ra cho mỗi con người Việt Nam cũng đã dịu đi rất nhiều, gác lại quá khứ hướng tới tương lai là mong muốn chung của mọi người.

Trong bối cảnh đó, Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị với tư tưởng cốt lõi “NVNONN là bộ phận không thể tách rời và là một nguồn lực của cộng đồng dân tộc Việt Nam ...” đã tạo ra một sự đột phá, tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ tiến trình hòa hợp hòa giải dân tộc.

Tháng 3/2005, một năm sau Nghị quyết 36-NQ/TW, tôi được nhận quyết định về công tác tại Ủy ban về NVNONN (nay là Ủy ban Nhà nước về NVNONN).

Trong thời gian công tác tại Ủy ban tôi được chứng kiến những bước phát triển mới, thực chất, những sự kiện và dấu mốc lần đầu tiên trong công tác đối NVNONN, khẳng định Nghị quyết 36-NQ/TW đã đi vào cuộc sống ngay từ lúc vừa được ban hành, tác động một cách sâu rộng đến lĩnh vực công tác hết sức quan trọng này.

Gần 20 năm đã qua, trong ký ức tôi vẫn nguyên vẹn rất nhiều những kỷ niệm đẹp và đầy ý nghĩa. Tôi vẫn rất nhớ không khí hồ hởi, phấn khởi của gần 1.000 kiều bào từ khắp nơi trên thế giới về dự Tết 2007 - Xuân Quê hương lần đầu tiên và nghe Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết chúc Tết.

Tôi không bao giờ quên ánh mắt của bà con ta thể hiện sự trân trọng và biết ơn khi từ năm 2007 lần đầu tiên cầm trong tay quyển hộ chiếu với con dấu xác nhận được miễn visa trong 5 năm mỗi khi về với đất mẹ.

Tôi đã có dịp cảm nhận trực tiếp nhiệt huyết của các doanh nhân NVNONN muốn đóng góp cho công cuộc xây dựng đất nước tại Hội nghị doanh nhân người Việt ở nước ngoài lần đầu tiên tổ chức tại Đà Nẵng vào năm 2006, bước khởi đầu đưa tới việc thành lập Hiệp hội doanh nhân NVNONN toàn thế giới và Hiệp hội ở từng khu vực.

Tôi ngưỡng mộ tinh thần yêu nước của cộng đồng bà con ta ở Thái Lan và thực sự xúc động trước nét mặt tự hào của bà con khi biết sẽ nhận được những hình thức khen thưởng xứng đáng của nhà nước Việt Nam ghi nhận sự đóng góp to lớn của bà con đối với hai cuộc kháng chiến của dân tộc sau hàng chục năm chờ đợi.

Tôi cũng được trẻ lại khi tiếp xúc với rất nhiều các cháu thanh thiếu niên con em kiều bào lần đầu tiên về nước dự trại hè hay dự các khóa học tiếng Việt...

Ông Trần Quang Hoan (ở giữa, hàng trên) cùng học viên Lớp học tiếng Việt dành cho sinh viên kiều bào tại Mỹ, tháng 6/2006.

Nghị quyết 36-NQ/TW hoan nghênh tất cả những NVNONN trở về, không phân biệt chính kiến, tín ngưỡng… miễn là hiện tại không có hành động chống lại đất nước.

Vào những năm đó nhiều nhân vật khá nổi tiếng trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài như nhạc sĩ Phạm Duy, Thiền sư Thích Nhất Hạnh, ông Nguyễn Cao Kỳ … đã trở về quê hương hội nhập với cuộc sống mới với tâm thế của những người cùng chung nguồn cội.

Và từ năm 2006 mọi người dân cũng được ra vào Nghĩa trang Bình An - Bình Dương của binh lính chế độ cũ một cách bình thường để chăm sóc cho phần mộ của những người thân.

Và cứ như vậy, còn rất nhiều kỷ niệm, còn rất nhiều điều “lần đầu tiên” đáng nói...

Khi đến nhận công tác tại Ủy ban, cảm nhận đầu tiên của tôi là như đến với một vùng đất vô tận với rất nhiều điều thú vị và cũng rất nhiều thách thức đang chờ đợi.

Nghị quyết 36-NQ/TW lại mở ra rất nhiều những cơ hội và thách thức mới trong lĩnh vực công tác mang tính chất đặc biệt này.

Nghị quyết đặt ra cho Ủy ban yêu cầu cao hơn nhiều lần về trách nhiệm và chất lượng công việc nhưng đồng thời cũng tạo ra động lực rất lớn để Ủy ban tiếp tục phấn đấu làm tốt nhiệm vụ của mình.

Đội ngũ cán bộ nhân viên của Ủy ban khi tôi được cùng làm việc là một tập thể đoàn kết, trách nhiệm và nhiệt tình và nhiều cá nhân rất say mê với công việc. Cùng nhau quyết tâm và cố gắng, chúng tôi đã có vinh dự đóng góp phần mình vào những kết quả ban đầu của việc triển khai Nghị quyết.

Trong 20 năm qua, Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị đã đi một quãng đường rất dài, với những bước phát triển có tính chất bước ngoặt trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài.

Tuy nhiên chặng đường sắp tới vẫn không có điểm kết thúc vì củng cố và tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc trong đó “Người Việt Nam ở nước ngoài là bộ phận không thể tách rời …” mãi mãi là một nhân tố có tính chất quyết định đảm bảo thắng lợi của công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.

Sau gần 40 năm Đổi mới, đất nước đang chuyển sang thời kỳ phát triển mới với sức mạnh và vị thế mới; cộng đồng NVNONN ngoài ngày càng lớn mạnh về số lượng, tiềm năng kinh tế và nhất là tiềm năng tri thức và cùng có điểm chung là luôn hướng về quê hương đất nước.

Việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Bộ Chính trị và các chủ trương chính sách khác của Đảng và Nhà nước về NVNONN chắc chắn sẽ đem lại những thành công mới ngày càng to lớn, góp phần xứng đáng vào mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giầu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng , văn minh.

Chúc Ủy ban Nhà nước về NVNONN phát huy truyền thống vẻ vang của 65 năm qua, tiếp tục phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ hết sức quan trọng của mình.