Từ những ngày gian khó đến khát vọng Đổi mới

Sau khi giành độc lập vào năm 1945, dân tộc Việt Nam đã đi qua những thử thách khốc liệt.

Vừa thoát khỏi ách phát xít Nhật, nước ta lại phải đối diện với cuộc tái xâm lược của thực dân Pháp. Năm 1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến, mở đầu cuộc trường kỳ kháng chiến suốt 9 năm, kết thúc bằng chiến thắng Điện Biên Phủ "lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu". Hiệp định Genève được ký kết, công nhận độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, song thực tế, đất nước vẫn tạm thời bị chia cắt ở vĩ tuyến 17 khi Mỹ thay chân Pháp dựng chính quyền tay sai ở miền Nam.

Dân tộc ta lại bước vào cuộc kháng chiến mới chống đế quốc Mỹ, với khát vọng thống nhất giang sơn. Tháng 4/1975, Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử toàn thắng, đất nước thu về một mối. Nhưng sau khi thống nhất đất nước, Việt Nam phải đối diện muôn vàn thử thách từ hậu quả chiến tranh nặng nề; sự bao vây, cấm vận khiến đời sống Nhân dân vô cùng khó khăn.

Trước thềm Đại hội VI (1986), Tổng Bí thư Trường Chinh đã nêu khẩu hiệu hành động: "Đổi mới hay là chết". Trong vòng 4-5 tháng tiếp theo, những đổi mới dũng cảm, vĩ đại về tư duy đã được hoạch định để chuẩn bị trình lên Đại hội VI, từ bỏ kinh tế kế hoạch hóa chủ quan, duy ý chí, hướng tới cơ chế thị trường, có sự điều tiết của Nhà nước.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI đề ra đường lối đổi mới toàn diện trên tất cả các lĩnh vực

Chọn đổi mới là quyết định vô cùng sáng suốt của Đảng ta, cho thấy sự nhuần nhuyễn của Đảng trong mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, đồng thời cho thấy tinh thần dũng cảm tự phê bình, dám thừa nhận "những sai lầm nghiêm trọng và kéo dài về chủ trương, chính sách lớn, sai lầm về chỉ đạo chiến lược và tổ chức thực hiện", đặc biệt là bệnh chủ quan duy ý chí, lạc hậu về nhận thức lý luận, quyết tâm từ bỏ những lối mòn tư duy lỗi thời, tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan để mở cánh cửa tương lai cho dân tộc.

Ngay sau khi đường lối đổi mới được thông qua, nhiều chính sách mới với tư duy mới đã được áp dụng, trong đó điển hình là Khoán 10 trong nông nghiệp năm 1988, giúp nhiều lĩnh vực được "cởi trói", tạo động lực cho Việt Nam vươn lên mạnh mẽ.

Ông Lê Huy Ngọ, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường), từng chia sẻ: "Nông dân được làm chủ đồng ruộng, chủ động phân phối sản phẩm mình làm ra nên rất phấn khởi, say mê sản xuất, tạo nên sức mạnh to lớn về lòng dân".

Nếu như giai đoạn 1987-1988, Việt Nam vẫn thiếu gạo, phải vay từ Indonesia, thì từ 1989 - chỉ 1 năm sau, Việt Nam đã thừa gạo để xuất khẩu.

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam hiện nay đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo. Năm 2024 đạt kỷ lục gần 9 triệu tấn gạo xuất khẩu, thu về 5,7 tỷ USD. Đây là một trong nhiều thành tựu mang tính biểu tượng của hành trình đổi mới bắt đầu từ sự dũng cảm và thay đổi tư duy.

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam hiện nay đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo

Văn kiện Đại hội VI năm 1986 của Đảng là sự khởi đầu mang tầm vóc lịch sử. Sự nghiệp đổi mới của Đảng là cả một quá trình liên tục, lâu dài, mang tính cách mạng. Thủ tướng Võ Văn Kiệt, rồi Thủ tướng Phan Văn Khải đã quyết liệt "cởi trói" cho các thành phần kinh tế ngoài quốc doanh. Kết quả là Luật Doanh nghiệp chính thức được ban hành vào ngày 12/6/1999.

Đây là một sự thay đổi căn bản từ cơ chế "xin - cho" sang tự do "kinh doanh bất cứ thứ gì pháp luật không cấm". Luật Doanh nghiệp 1999 là một "cú hích lớn, tạo ra dư địa cực lớn về quyền tự do kinh doanh". Hàng trăm loại "giấy phép con" được cắt bỏ hoặc chuyển đổi. Sự thay đổi này tác động cực kỳ lớn, tạo ra một luồng sinh khí mới, sự hào hứng, tinh thần kinh doanh thực sự bùng nổ. Như chiếc lò xo đã bị nén lâu, sự bùng nổ diễn ra ngay lập tức. Ngay sau năm đầu tiên áp dụng Luật Doanh nghiệp, hàng nghìn doanh nghiệp đăng ký mới, nhanh chóng tăng trưởng qua các năm, tạo việc làm cho hàng triệu lao động. Từ chỗ phần lớn là doanh nghiệp tiêu dùng, khối tư nhân đã tham gia vào hầu hết các lĩnh vực của đời sống, thậm chí là hạt nhân tiên phong trong một số lĩnh vực.

Những cải cách mang tính lịch sử này kéo theo dòng vốn đầu tư mạnh mẽ từ các tập đoàn lớn toàn cầu vào Việt Nam, giúp tăng trưởng kinh tế, chuyển đổi cơ cấu ngành công nghiệp, tạo việc làm và nâng cao năng lực sản xuất. Sau 40 năm đổi mới và hội nhập, công nghiệp Việt Nam đã bứt phá ngoạn mục, trở thành trụ cột của nền kinh tế.

Tỷ trọng công nghiệp và xây dựng vượt mốc 38% GDP vào năm 2024 (từ chưa đến 23% năm 1986). Kim ngạch xuất khẩu ngành chế biến - chế tạo đạt trên 320 tỷ USD, chiếm hơn 85% tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước. Hơn 400 khu công nghiệp được hình thành, thu hút gần 500 tỷ USD vốn FDI, với sự hiện diện của hầu hết các tập đoàn sản xuất toàn cầu. Nhiều lĩnh vực vươn lên dẫn đầu khu vực như điện tử, dệt may, da giày, chế biến thực phẩm. Doanh nghiệp công nghiệp trong nước cũng trưởng thành vượt bậc, làm chủ công nghệ và vươn mình ra quốc tế.

Sức mạnh nội sinh - Điểm tựa của dân tộc Việt Nam

Điều gì đã giúp dân tộc Việt Nam vượt qua những thách thức tưởng như không thể vượt qua? Vì sao một đất nước nhỏ bé từng gánh chịu nhiều hậu quả chiến tranh, cấm vận, thiên tai lại có thể đứng dậy và đổi mới thành công? Đó là một dòng chảy thầm lặng nhưng bền bỉ, dòng chảy của một tinh thần đã đi qua ngàn năm lịch sử: tinh thần của những con người biết đồng lòng, đồng sức, đồng tâm, đồng hành. Đó chính là sức mạnh nội sinh âm thầm nhưng bất khuất đã nâng đỡ dân tộc ta qua mọi sóng gió. Và cũng chính những yếu tố đó đã thắp lên ngọn lửa đổi mới, đưa Việt Nam đến vị thế hôm nay.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lê Hải Bình chia sẻ: "Sức mạnh nội sinh, một sức mạnh dường như vô tận trong bản thể bản sắc văn hóa Việt Nam. Sự đoàn kết như lũy tre làng, tựa vào nhau, đan vào nhau để chống chọi với bão giông của thời cuộc, những gì thăng trầm của thế giới".

Những chuyến xe 0 đồng thắm tình đồng bào những ngày bão lũ Yagi năm 2024

Sức mạnh nội sinh đã được thể hiện xuyên suốt lịch sử. Trong 21 năm kháng chiến chống Mỹ, sự đồng sức của cả nước đã nối liền hậu phương và tiền tuyến, vượt qua bom đạn để giành độc lập. Hình ảnh những người mẹ hiến dâng con mình cho Tổ quốc hay những thanh niên tuổi 19-20 "gác bút nghiên lên đường ra trận" là minh chứng sống động cho tinh thần này. Sự đồng lòng của toàn Đảng, toàn dân đã hun đúc nên sức mạnh cho một bước ngoặt lịch sử của sự đổi mới và hành trình ấy vẫn luôn được tiếp nối.

Trong những giờ khắc gian nan của dân tộc, tinh thần đoàn kết luôn được lan tỏa mạnh mẽ. Kiều bào ta ở khắp mọi nơi đã quyên góp hàng trăm tỷ đồng ủng hộ đồng bào trong nước trong đại dịch COVID-19 hay bão Yagi. Đây chính là "sức mạnh để làm nên những thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta trong đấu tranh giải phóng đất nước, bảo vệ đất nước và cả trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước".

Vươn mình bước vào kỷ nguyên mới

Để hiện thực hóa khát vọng "dân giàu, nước mạnh", các mục tiêu đang được định hình qua những chiến lược tầm quốc gia. Tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua các Nghị quyết mang tính bước ngoặt như sắp xếp lại đơn vị hành chính còn 34 tỉnh/thành, sửa đổi Luật Tổ chức chính quyền địa phương, chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ ba cấp sang hai cấp. Đây là những quyết sách lịch sử, đòi hỏi sự đồng lòng từ lãnh đạo các cấp đến mỗi người dân.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: "Quyết định sắp xếp lại giang sơn là bước đi lịch sử có ý nghĩa chiến lược, đánh dấu một giai đoạn phát triển mới của sự nghiệp hoàn thiện bộ máy hành chính Nhà nước, hoàn thiện thể chế và tổ chức hệ thống chính trị đồng bộ, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, hướng tới hoàn thiện một nền hành chính quản trị hiện đại, gần dân, sát dân, vì Nhân dân phục vụ, để mọi lợi ích thuộc về Nhân dân".

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại Lễ công bố các nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã diễn ra tại TP Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN

Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng nêu rõ: "Chính phủ, bộ ngành, địa phương không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm. Chúng ta cùng nhau xây dựng đất nước trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên phát triển vươn mình, giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, thịnh vượng, Nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. Đất nước có khát vọng, Nhân dân mong muốn và chờ đợi, Nhà nước phải kiến tạo, doanh nghiệp phải đóng góp, đất nước phải phát triển".

Lãnh đạo Đảng và Nhà nước cùng nhau kêu gọi muôn triệu người như một đoàn kết chung tay hướng về Tổ quốc vì mục tiêu xây dựng nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc. Ngọn lửa quyết tâm rực cháy trong mỗi con người, lan tỏa, dốc sức cống hiến vì Tổ quốc. Hành trình phía trước vẫn còn nhiều thử thách, mỗi việc làm hôm nay sẽ là những hạt giống ươm mầm cho ngày mai tươi sáng.

Năm 2025 là năm cuối thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, cũng là năm tổ chức Đại hội Đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng, mở ra kỷ nguyên mới của đất nước - kỷ nguyên giàu mạnh, phát triển và thịnh vượng. Giai đoạn phát triển mới này đòi hỏi sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Lịch sử đã chứng minh: Khi quốc gia, dân tộc được đặt lên trên hết, khi người đứng đầu dám nghĩ khác, hành động khác vì khát vọng chung, kỳ tích sẽ xảy ra. 80 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, trong đó có 40 năm đổi mới, tựa như "một bước chạy đà" dài đầy thử thách. Chạy đà không chỉ là một giai đoạn mà đó còn là biểu tượng cho một tâm thế sẵn sàng, kiên định, bền bỉ và quyết liệt. Việt Nam, với sức mạnh nội sinh được hun đúc qua ngàn năm và ý chí đổi mới không ngừng nghỉ, sẽ tiếp tục vươn mình, kiến tạo những kỳ tích mới trên hành trình thịnh vượng.